Çikolata Sever misiniz? Peki ya Soya Lesitini?

Bir konu kafama takıldığında genelde olabildiğince araştırırım. Önyargılarımdan olabildiğince arınarak tabii. Son dönemdeki önemli konulardan biri de GDOlu gıdalar ve bunların nelerin içinde olduğuydu. Dünyada üretilen soyanın hemen hepsinin GDOlu olduğunu geçenlerde Tarım Bakanı Mehdi Eker açıkladı. Bundan çıkarılacak sonuç: Soyalı yiyecekleri yememek lazım, bedenini neyle beslediğini önemsiyorsan. Peki soya nelerin içinde var diye sorduğumda kendi kendime, aklıma ilk gelen soya soslu tavuk oldu. Çok severim. Uzun bir süredir de yemiyorum kendilerini. Nedeni soyayı tüketmemek istemekten başka birşey değil.

Peki sadece soya soslu tavuk mudur sadece içinde soya bulunduran gıdamız? Bu soruyu sorduğumda Uzak Doğu'da oldukça yaygın kullanıldığı bilgisine ulaştım soyanın. Pek çok yemekte soya kullanıyorlar. Bu yüzden Uzak Doğu mutfağına olan uzaklığım biraz daha artmış oldu.

Başka soyalı gıda/yemek var mı diye tartışmadan önce son zamanlardaki hobilerimden birini paylaşayım: Tükettiğim gıdaların etiketlerine bakmak. İçinde ne olduğunu bilmediğim gıdaları tüketmemek. Profesör Karatay'ın tavsiyesine uyarak son dönemde doğal gıdalara doğru kaymış durumdayım. Bu iyiye ve sağlığa işaret diye düşünüyorum. Profesör Karatay'ın bahsettiği çok önemli bir nokta var: Harf ve rakamlarla belirtilen ürünlerin hepsinin kimyasal yollarla elde edilen ürünlerdir. Bunun benim için anlamı ise bundan sonra aldığım gıdaların içinde olabildiğince o harf ve rakamlı ürünlerden olmamasına bakmak. Mesela sakızlarda: E320 Antioksidan, E171, E160a, E100, E120, E133 Renklendiriciler vb. Bunlar gibi bir çok kimyasal var yediklerimizin içinde. Olmamalarına dikkat etmek lazım.

Ondan sonra ise içerikleri incelerken Emülgatör diye bir madde buldum. Bu madde de su ve yağ gibi birbirine karışmayan maddelerin karışmasını sağlıyormuş. Peki bunun için ne kullanıyorlar tahmin edin: Soya Lesitini. Soya Lesitini içinde soya kullanıldığı anlamına geliyor düz mantığa göre. Biraz araştırınca da bunun hemen hemen tüm çikolatalı ve şekerli gıdaların içinde kullanıldığını öğrendim. Bu arada çocuklarda erken yaşlarda kullanımının da çocuğun testesteron hormonu bozukluğuna yol açtığını öğrendim. Torun sahibi olmak isteyenlere özellikle duyrulur. Alternatifi var: Ayçiçek Lesitini. Ve bunu kullanan ürünler çok az da olsa piyasada mevcut.

Gelelim sonuca: Soya diye çok da önemsemediğim gıda maddesi halbuki hayatımızın neredeyse her alanına girmiş. Bundan sonra gıda seçimimde bu bilgiyi daha çok dikkate almak gerekiyor sanırım. Biraz daha etiketlerine bakarak almak lazım gıdaları. Tabii kendimizi önemsiyorsak.

Son bir not: Geçenlerde bir arkadaşımın paylaştığı videoda Coca Cola Zero'nun hipnozlu insanlar tarafından denendiğinde normal Coca Cola zannedildiğini görmüştüm. Yani adamlar ne yapmış etmiş, şekersiz olarak aynı tadı vermişler kolaya. Peki asıl konu sadece tat mı yoksa içinde ne olduğu mu? Kim bilir şekersiz versiyonu şekerli gibi yapıncaya kadar içine hangi kimyasalları boca ettiler? Neticede karar sizin..

Son ikinci not: Geçtiğimiz günlerde yine bu konuyu araştırırken Sagra'nın değişimi, ürünlerinde kullandıkları malzemelerle ilgili bir röportaja denk geldim. GDOsuz sertifikalı soya lesitini kullanmanın dışında içinde de herhangi bir kimyasal olmayan malzemelerden ürettiklerini gördüm tadelle ve saralle'yi. Bundan sonra çikolata yiyeceğim zaman tercihim belli. Sizin tercihiniz ne olacak? DİPNOT: Sagra, ya da ürün markası olarak Tadelle, Saralle, artık GDOsuz sertifikalı soya lesitinini kullanmayı bırakmıştır. Bu markanın ürünlerini de artık kullanmamak lazım.

Son üçüncü not: Gördüğüm kadarıyla insanlar bu konuda bilinçlenip araştırıyor. O zaman şöyle bir bilgiyi de paylaşayım: GDOsuz soya lesitini kullanan gıda üreticileri bu bilgiyi müşterileriyle paylaşıyor (örnek: Sagra'nın Saralle, Tadelle gibi ürünleri). Fakat diğer firmalar bu bilgiyi paylaşmadıkları gibi son zamanlarda sadece 'Lesitin' diyerek soyadan üretildiğini saklamaya çalışıyorlar. Benim tavsiyem ya ayçiçek lesitini ya da GDOsuz soya lesitini kullanan ürünlerin tercih edilmesi. Hatta bir sonraki aşama, benim de yapmaya çalıştığım gibi, hazır gıdanın olabildiğince hayatlarınızdan çıkarılması olabilir.

Yaklaşık 3 seneden sonra 4. not: Son dönemde gördüğüm kadarıyla kimi firmalar bazı ürünlerinde soya lesitini yerine ayçiçek lesitini kullanmaya başladı. Yalnız kimi firmalar da soya lesitini yerine bitkisel yağların mono ve digliseridler ve esterleri yazmaya başladı. Bunlar da, araştırmama göre, emülgatör olarak kullanılan malzemelerden. Soya lesitininin oldukça büyük oradan GDO'lu olduğunu biliyoruz. Mono ve digliseridler ve esterlerinin durumu ise daha çok hayvansal ya da bitkisel olması ile ilgili. Hayvansal olduğunda ithal ürün olduğundan domuz eti kaynaklı olması sözkonusu olabilir. Bu yüzden mono ve digliseridler ve esterler yazan ürünleri alırken de bir kere daha düşünmeli bence.

Nisan 2016'da 5. not: Yukarıda Sagra'nın GDOsuz sertifikalı ürünlerini yazmıştım. Yalnız geçenlerde gördüğüm Tadelle'de ne yazık ki 'Soya Lesitini' ibaresi olmasına rağmen 'GDOsuz Sertifikalı' ibaresinin kaldırılmış olduğunu gördüm. Bu durum beni ciddi endişeye sevk etti. Acaba Sagra da daha fazla kâr amacıyla GDOlu soya lesitini mi kullanıyor? Firmaya ulaşmaya çalışacağım. Umarım endişem yersizdir.

Mart 2017'de 6. not: Evet, Sagra'nın artık ürünlerinde GDOsuz değil, diğer ürünlerde kullanılan soya lesitini kullandığı kesinleşti. Yani bu yazıyı yazdığım dönemde hayranlık duyduğum yaklaşımını terk ettiğini görmüş bulunuyorum. Firmaların, özellikle de gıda üreticilerinin, kar hırsı yüzünden yaptıkları bir yandan müşterileri yanıltmak, kandırmak olduğu gibi zaman içinde kendilerini de bitirecek seviyeye geliyor. Kişisel tavsiyem sürekli, hatta günlük tükettiğiniz ürünlerin dahi etiketlerini sürekli kontrol etmeniz. Bir gün o güvendiğiniz marka sevdiğiniz ürünün içeriğini haber verme, kamuoyunu bilgilendirme gayreti gösterme çabasına girmeden ürünün içeriğine GDOlu malzemeleri koyabiliyor ve sizin elinizden hiç birşey gelmiyor.